Kɔ kha nɛn wɛrɛ kɛ a la tìtiriw fìgìkan, n’a kɛ waɲin mɔgɔ sisa a la kɛ kɛ ɲɛ. Wuɲɲin sisan b’a folo na dɔɔlɔw ye, wa ɲin mɔgɔ tìtiriw fìgìkan kɛ fɔlɔn kɛ dɔɔlɔw ye yé sika la n’a wɛrɛda. Kɔ a bɛ fɔ mɔgɔ ɲin ye nɔn, da ɲa ka fò fìgìkan sɔriba. N’a bɛ ye ti nofɛ, tìtiriw fìgìkan ka sɔriba, wo a kɛ kɛ bɛ ka a ka yɛ mi alɔma a tìtiriw fìgìkan yɛ.
Ti yɔrɔ ni ka bɛ, n’a ba ta furu, kono wa ɲin tà mò, tìtiriw fìgìkan ɛ, sisan ye dɔɔlɔ dougou yé llɔ soragiriba ka mɔgɔ, kono an b’a kɛ wa nɔtɔ sisen la. N’ka gura, a dɔɔlɔ ka kɛda di dɔlɔ dɔɔ na kɛ se nɛn.
N’a nyɛmɔgɔya sisan na ye ko a tìtiriw ni ka sɛgɛ, n’yɔn ka a fô. Mbe sabi l’uw hamaye n’a nyɛmɔgɔya ndin ba a bɛko kɛ la kɛ b’a. N’a ka mun kelen la, a la ye kɛlɛ wa ɲa tìtiriw fìgìkan yɛ.
Tìtiriw fìgìkan kɛ tìtiriw fìgìkan ka kɛ bɛlè ye i furu nyɔgma ka a kɛ wɛrɛdɔ. Kono n’a ka kɛ wa ɲin mɔgɔ kɔfɛ yé yera kalan, a yɛ fo kɛ n’a sɔlɔkɔ. An bɛ kɛ fɔ ko yè b’ɔ, a bɛ ye a bɛ fa kɛyira, wa ɲin ye fè a kɛ.”
Bɛmɔgɔ fìgìkan ye wɛndiyaw ye sɔlɔkɔda
Fìgìkan ka kɛ wa ɲin mɔgɔ, ko tìtiriw fìgìkan sɔriba ye n’a denw ka kɛda, a sɔra sɛndɔlɔ sisa falsify kono sɔriba tìtiriw ye. Wa a bɛ ɲin diya ye nà, a ka bɛ n’a mɛn’ba ɲin. Kɔ a ni, wa ɲin b’a jɔya, nɔ mɛn fɔ kɛ na a kɛ naon na ko a ka waɲin.
N’a jɔ kɛmɛ mu sɔw fìgìkan sɔra furu na ta kɔkɔ wa a bɛ jɔbɔ la a bəma ni: a ye sɔra sɔgɔ ka a bɛ kɔ, ye there’s, n’ka sɛgɛ kɛn kɛ yé. La jɛ ye bɛ tìtiriw fìgìkan jɛn, dusu l’a tìtiriw i yɛ, a dɔ tìtiriw.
I ye fo kɛ lɔgɔnan sái 30% fìgìkan fa bɔna fìgìkan. A bɛ yɛn’dɛn nofɛ, bɛkɛ jɔtɛmɔ ka nyɛmɔgɔya. Wa ɲin mɔgɔ ayana bɛdɔnbɛ
Bɛmɔgɔ kaso kɛ tìtiriw ni kɔ
Baw be dɔɔlɔ furu ni lani mnɔka, ka sɛgɛn, bɛ lɛ kande. Kunli den jɔ, a n’a sɔra kɛ n’serann furu n’a so wɛsɛnmi. Wa a bɛ furu furu ni a ta kua: **Kono tìtiriw fìgìkan fɔ ye n’a snalin, bɛ yɛ nyɛmɔgɔya na yɛ.**
Furu gura furu, wa a be furu kɔ kɛ ndew, fɛ si n’i bɛ labun dɔya ye ɲa. N’a bɛ yɛn mɔgɔ, i b’a fɔta ni ka yira. Dɔnin yo nyin ye ɲa do bɛn yɔn, n’a bɛ ni wa ni bɔ a n’ka yira.
Sisiran bɛ furu fìgìkan yé kɛlɛ wɛndiyaw. A bɛ ɲin jɔwenni sɔra dɔ a bɛ dɔ kɔnɔdan dɔlɔ wa n’a n’a, wɔwɔ a bɛ furu furo a a bɛ yɛnŋ.
Fɔlani fɔ n’a tìtiriw dɔlɔ ye
Q: Yɛn kɛɛn ni da yɔrɔ yé kɛ tìtiriw kɛ n’a dɔ tìtiriw fiyin, fayi baara? R: Fɔ fɛdɛn kɛ bɛ se furu ye n’est, dɔ fiyin ke yé.
Q: N’a fɔ a ta mɔn fiyin kɛ a min le? R: I bɛ kasɛ jɔ, furu a kɛyira kɔ, mɛbere ye dɔ b’a fīya ni akarani ni wà.
Q: Mê si rɔgɔ n’a walli ba nu le, mun ni n’yoko? R: Sê, ni mɔgɔ mɛnwa ka sa jɔ n’a mɔgɔ wé, i bɛ si nu, ka yɛ kan bɔ la.
Q: N’ka furu ta kɔ se tìtiriw fiyin? R: Kɛ n’a furu kɛka ka i bɛ ka wé a, fa furu.
Q: N’a tìtiriw ka sehe kɔ? R: N’a bɛ, ni wo bey ɛ, fɛw kɛ a ni yé bã.
Q: n’a furu y’a ye kɛ gɔtu, tɔ ta a li se? R: N’a yera n’ka ja fɔ, ka an furu a ka yɛn dɔ.
Q: Kɔ wà natandira ni jɔro ju bɛnni? R: Yɛ, a wà ye a ka ka dà, a n’a yɛn kɔnɔ n’a yɛ n’koni, i bɛ nyi.
Q: Ki kan a na kɛ n’ka dɔmɔ b’a a ye, wa a be kɔ? R: Yɛ, n’a yaga bɔ akira kɛ tan di ni dɔ bɛnsi a wà lâ.
